پایایی (روان‌شناسی)پایایی، از اصطلاحات به‌کار رفته در علم روان‌شناسی، یک ابزار اندازه‌گیری بوده و عبارت است از درجه ثبات، همسانی و قابلیت پیش‌بینی آن در اندازه‌گیری هر آنچه اندازه می‌گیرد. این کیفیت، در هر نوع اندازه‌گیری، یک امر اساسی است. اکثر سازندگان آزمون و محققان اگر ضریب پایایی ۹۰/۰ یا بیشتر را به دست آورند، احساس رضایت می‌کنند اما از ضریب کمتر از ۷۰/۰ ناراضی می‌شوند. پایایی یک آزمون تا حدی تابع طول آزمون است. هر چه طول آزمون بیشتر باشد، پایایی آن بیشتر است. پایایی تا حدی تابع ناهمگنی گروه نیز است. ضریب پایایی با افزایش گستردگی یا ناهمگنی آزمودنی‌هایی که در آزمون شرکت می‌کنند، افزایش می‌یابد. بر عکس، هر چه گروه نسبت به ویژه‌گی‌ای که‌اندازه‌گیری می‌شود، همگن‌تر باشد، ضریب پایایی کمتر خواهد بود. [۱]
بیابانگرد، اسماعیل، روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران، دوران، ۱۳۸۴، چاپ اول، ص۳۴۵.
۱ - برآورد پایاییبرای برآورد پایایی روش‌های مختلفی وجود دارد مانند: پایایی مجدد یا بازآزمایی؛ اجرای فرم‌های همتا؛ پایایی آزمون‌های موازی؛ دو نیمه‌کردن آزمون. ۱.۱ - پایایی مجدد یا بازآزماییدر روش پایایی مجدد یا بازآزمایی، تمام محاسبات و اندازه‌گیری‌ها را در مورد افراد گروه نمونه در یک زمان و اجرای مجدد آن در مورد همان گروه در زمانی دیگر انجام می‌دهیم و قاعدتا نباید اختلافی بین نتایج به دست آمده وجود داشته باشد. ۱.۲ - اجرای فرم‌های همتادر طریقه اجرای فرم‌های همتا، به جای اینکه تنها به یک روش توسل جوییم، از راه‌های مختلف اندازه‌گیری را انجام می‌دهیم و به کمک نتایج به‌دست آمده، اختلافات و اشتباهات را تصحیح می‌کنیم. غالبا برای انجام این منظور از طبقه‌بندی‌های مختلف استفاده می‌شود. [۲]
نبوی، بهروز، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، فروردین، ۱۳۷۱، چاپ دهم، ص۱۵۹.
۱.۳ - پایایی آزمون‌های موازیدر روش‌های پایایی آزمون‌های موازی، دو نوع آزمون که تقریبا معادل هستند، ساخته می‌شود و پاسخ‌های دو آزمون مشابه، باید همبستگی زیاد داشته باشد. ۱.۴ - دو نیمه‌کردن آزموندر روش دو نیمه‌کردن آزمون، یک آزمون واحد بعد از اجرا به دو قسمت مساوی تقسیم شده سپس با توجه به فرمول‌های آماری محاسبه می‌گردد که ضریب همبستگی دو آزمون باید بالا باشد. [۳]
نجفی، حبیب‌الله، روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و روان‌شناسی، تهران، احسن، ۱۳۸۶، چاپ اول، ص۶۲.
۲ - پانویس
۳ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «اعتبار و پایایی»، تاریخ بازیابی ۹۷/۱۱/۳۰. |